Spotkanie autorskie z Danutą Jonak

Danuta Jonak, obecnie na emeryturze, zawodowo była związana m.in. z Biblioteką Pedagogiczną w Kaliszu, z Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Kaliszu. Jest autorką wielu opracowań powstałych na rzecz środowiska lokalnego z okazji ogłoszonych grantów, funduszy unijnych, konkursów, także zestawień bibliograficznych. Wśród prac autorstwa i współautorstwa Danuty Jonak znajdują się, w zestawieniu chronologicznym: Anna Świrszczyńska 1909-1984 zestawienie bibliograficzne w wyborze, Kontynuacja budowy świetlicy wiejskiej i zagospodarowanie Placu Floriana we wsi Lewków-opis planowanych do realizacji zadań wraz z uzasadnieniem, Śladami wybranych zabytków i pomników przyrody w Lewkowie, Integracyjny festyn rodzinny powiązany z obchodami nocy świętojańskiej, Jeden dzień w sołectwie Lewków-przyroda, kultura i tradycja, Szlakiem krzyży, kapliczek i figurek przydrożnych w miejscowościach: Bagatela, Czekanów, Kwiatków, Biłgoraje, Młynów, Słaborowice, Górzno , Biniew, Szczury, Michałków, Franklinów, Stary Staw, Karski, Kołątajew, Lewków-opracowanie projektu oraz wydanie okolicznościowe, Jeden dzień w sołectwie Lewków-przyroda, kultura i tradycja pt. "Halo, halo, co się dzieje, Lewków z dnia na dzień pięknieje", Ślady obecności – historyczne mogiły na cmentarzu przykościelnym w Lewkowie oraz Szkoła Podstawowa w Lewkowie: bibliografia adnotowana w wyborze (od XIX do 2015 r.)

Spotkanie autorskie zostało zorganizowane w związku z wydaniem publikacji pt. "Szlakiem krzyży, kapliczek i figurek przydrożnych-przewodnik". To regionalne wydawnictwo jest podsumowaniem projektu grantowego, zrealizowanego przez Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich w Lewkowie w czerwcu 2017 r., a jego wydanie było możliwe dzięki wsparciu finansowemu gminy Ostrów Wlkp. oraz państwa Ewy i Ryszarda Wysockich. We wstępie przewodnika autorka tak scharakteryzowała realizację projektu: " Odbiorcy czynnie włączali się w jego narrację i można było zauważyć poczucie przynależności do społeczności lokalnej i jej zasobów kulturowych. Przetarty przez uczestników szlak obiektów sakralnych w naszej małej ojczyźnie i jej okolicy był przyczynkiem i inspiracją do głębszego ich poznania, a także przyczynił się do przekazania wiedzy o ich istnieniu młodemu pokoleniu-tak licznie też uczestniczącemu w tym projekcie. Projekt miał także na celu podtrzymywanie tradycji pielęgnowania miejsc kultu religijnego oraz dbanie o nich przez młodsze pokolenia. Najważniejszy przekaz tego projektu, w dobie e-społeczeństwa informatycznego, gdy odchodzi starsze pokolenie, to przekazanie informacji o obiektach sakralnych znajdujących się w naszych wioskach i ich okolicach na zasadzie sztafety pokoleniowej."
W ramach spotkania autorka przedstawiła pokrótce przebieg swojej kariery zawodowej, omówiła prace swojego autorstwa, których gro powstało dla i zostało zrealizowanych przez Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich w Lewkowie, którego autorka jest także aktywną członkinią. Więcej uwagi zostało poświęconej wspomnianemu projektowi. Na koniec spotkania Danuta Jonak odczytała wiersz "Figurki, kapliczki i krzyże w Lewkowie i okolicy", którego powstanie zostało zainspirowane projektem.
Autorka otrzymała kwiaty od Stowarzyszenia Kobiet Wiejskich w Lewkowie oraz od wszystkich osób, którzy docenili Jej wkład w pielęgnowanie pamięci o lokalnych zabytkach. Spotkaniu towarzyszyła wystawa zdjęć z projektu, mapek i innych materiałów autorstwa prelegentki. Chętni mogli także nabyć lokalny przewodnik.

"Figurki, kapliczki i krzyże w Lewkowie i okolicy"

Na centralnym, lewkowskim Placu Floriana,
Święty Józef z Dzieciątkiem Jezus, spogląda na kapelana,
A od kilku lat, ma Floriana za kompana,
I są oni przez szumiące drzewa, budzeni z rana.
Czterech świętych przy kościele bramy głównej pilnują,
Jan Nepomucen, Matka Boska Siewna,
Józef z Dzieciątkiem Jezus oraz Święty Wojciech.
Matka Boża ze swym synkiem na ochronce czuwa,
A na bloku Matka Boża Niepokalana, comiesięcznych modlitw słucha.
Święty Jezus przy lotnisku oblatywaczy dogląda,
Patronuje kierowcom, paralotniarzom i skoczkom się przygląda.
Przy drodze do cmentarza, Święty Jan Nepomucen w czapeczce-birecie,
Czeski męczennik, przejezdnych wita w sutannie i w komży-rokiecie.
A na cmentarzu stoi krzyż fundatora nowostawskiego leśnika,
Ozdobiony figurkami świętymi: Matka Boża z Józefem,
Weronika z Pawłem, Barbara z Rochem i Anna z Piotrem,
Z wyrytą sentencja łacińską: „Naprawdę dla wiernego, Panie,
życie zostało zmienione, a nie zabrane".
Przy ulicy Żwirowej Matka Boska Wielka, „Módl się za Nami”,
Na fundatorów, Bożenę i Sławomira, macha chorągwiami.

Na Bagateli na dawnym Marczewskim folwarku,
Święta Rodzina na drzewie wisi, po spalonym czworaku,
Wspomina ona miejsce tragedii tych, których Pani na majątku,
Nie chciała z pałacowego okna widoku oglądać, niemiłego dla jej wzroku.

W Czekanowie przy ulicy Lewkowskiej, Kaliskiej,
Krzyży powypadkowych nie brakuje,
A Jezus na Środkowej został w tył cofnięty,
By ruch na Kaliskiej odbywał się sprawniejszy.
Także na Środkowej, Święty Florian stróżuje,
I domostw od ognia, już lat siedemdziesiąt pilnuje.
W lesie na wzgórku, które „Umarłe” nazywają,
Prochy ludzi po zarazie morowej spoczywają,
Krucyfiks w kapliczce, powieszony na krzyżu drewnianym,
Podpowiada, że wzgórze kryje, ludzi z Bab i Czekanowa pomarłych,
I tylko las szumi wkoło, żeby o duszach zmarłych wspominać,
Po wieczne czasy modlić się za nich, o miejsce dbać i przypominać.

W przydomowych ogródkach na Karskach i w Szczurach,
Matki Boskie spoglądają w grotach na podmurówkach.
Krzyże w tych wioskach z kapliczkami w krzyż wbitymi,
Pomagają przy drogach, ludziom, sprawami rozdartymi.

Przy drodze ostrowskiej dwie Matki Boskie, kołątajewskie,
Jedna w kapliczce schowana a druga przez konika pilnowana.
W Starym Stawie krzyż na środku wsi, metalowy malowany,
Niejedno widział w czasach, gdy Stasinków był budowany.

Przy głównej arterii S-11, stoją we Franklinowie:
Kapliczka z rzeźbą Chrystusa Nazareńskiego i Matką Bożą,
Figura z Jezusem – „My Chcemy Boga” też do S-11 należą.
Grota z Matką Boską z Lourdes, przy Kaplicy stoi,
I w plecione wianki z gryczpanu się stroi.
Matka Boska michałowska, w lesie na cokole stoi,
I może pamięta morową zarazę, gdzie wszyscy pomarli,
Tylko ten, co na pole z folwarku się wyczołgał,
I żywił się ogórkiem, przeżył i nazwisko Ogórek dostał.

W Szczurach przy kościele, Matka Boska Fatimska w grocie otwartej,
Przy kościelnej dróżce Jezus Frasobliwy o brodę podparty,
Matka Boża w Szczurach pod siódemką, siostry zakonne pamięta,
„Maryjo Królowo Polski jestem przy Tobie...czuwam...” „pamiętam”.

W Górznie Świętego Mateusza, za patrona kościoła mają,
Złe czasy morowe pamiętają i dwa odpusty w parafii odprawiają,
Święty Antoni, patron zagubionych, przed złodziejami broni,
Bez skarbonki dla biednych, na granicy wioski przy polu stoi.

W Biniewie Świętego Rocha cudami słynącego, wystawili przy głównej ulicy,
By nie musieli iść na kolanach, przez zarazę do cmentarnej kaplicy.
Na granicy biniewsko-szczurskiej, wisi na drzewie srebrna Matka Boska,
W zaciszu leśnym promieniami swoimi, miłosiernym okiem błyska.

W słaborowickiej przestrzeni zniknęła stara Matka Boża,
Pozostał po niej murek i chaszczy zarośla.
Serce Jezusa drogę główną do Szczur pilnuje,
A odnowiona Matka Boska słaborowiczan na duchu podtrzymuje.

W Młynowie na rozstajnych drogach Jana Nepomucena witają,
Dutkawianie też „Solidarnościową” figurkę Marii Panny mają.
Na Biłgorajach nadrzewna kapliczka, do wierzby, z innej przewieszona,
Matka Boska Częstochowska z koronami na boku, nie jest przestraszona.

Z Biłgorai piaszczysta droga do „Leśnej Pani” prowadzi,
Gdzie lud kwiatkowski, modli się do niej z litanii,
Miała pójść w niwecz i podzielić los wielu kapliczek,
Lecz wojnę przetrwała przez nadzór i opiekę dziedziczek.

Jezusek Frasobliwy przy Leśnictwie w drzewie, sobie pomieszkuje,
I fundatora Lecha Szymańskiego, codziennie widuje.
Krzyża przy fabianowskiej drodze, leśnik w 80-lecie straży też funduje.
Święty Florian strażnicy kwiatkowskiej i domostw pilnuje.
A Matka Boska z Dzieciątkiem, na wysokiej kolumnie stacjonuje,
„Samuelowi Czyrnerowi wdzięczni włościanie...”, tak lud kwiatkowski mu dziękuje.

Lewków 17.07.2017 r.                                       Danuta Jonak